نحوه محاسبه حسابداری تسعیر ارز

با توجه به تغییرات و نوسانات نرخ ارز در کشور نحوه تسعیر ارز در حسابدرای از مسائل مهم و حائز اهمیت است. معاملاتی که در کشور های دیگر صورت می گیرد اغلب با پول رایج همان کشور است. شرکت ها برای ثبت محاسبات مالی خود لازم است که با تبدیل ارز مبلغ معاملات را به پول رایج کشور خود تبدیل کنند. تمامی شرکت های بازرگانی که فعالیت های واردات و صادرات انجام می دهند می بایست با فرآیند تسعیر ارز آشنا باشند. مرکز مالی اقتصادی همت تراز متشکل از مجرب ترین کارشناسان در زمینه حسابداران رسمی، مشاورارن رسمی مالیاتی و کارشناسان رسمی دادگستری در سراسر کشور با شما هستیم.

حسابداری تسعیر ارز

طبق استاندارد حسابداری شماره 16، “تسعیر فرآیندی است که بر اساس آن اطلاعات مالی مبتنی بر ارز بر حسب واحد پول گزارشگری بیان شود”. در واقع می‌توان گفت تسعیر ارز همان تبدیل یک صورت مالی بر حسب یک ارز مشخص به یک صورت مالی بر اساس واحد گزارشگری است. ممکن است تسعیر ارز وقتی انجام شود که وارد معامله با طرف‌های خارجی می‌شویم که واحد پول متفاوتی دارند یا وقتی که در معاملات داخلی خودمان از مبادلات ارزی استفاده می‌کنیم. در هر دو صورت باید تسعیر ارز را به کار ببریم.

حسابداری ارزی چیست؟

برای ثبت معاملات که به وسیله ارزهای خارجی (مثلاً دلار، یورو و …) انجام شده حسابداری ارزی بکار می‌رود. در حسابداری باید توجه ویژه‌ای به نحوه ثبت حسابداری مبادلات ارزی، تسهیلات ارزی، تسعیر ارز در پایان سال، فروش ارز حاصل از صادرات و … داشته باشید.

مهم‌ترین نکته‌ای این روزها کشور درگیر آن است نوسانات ارزی است که بر روی ثبت حسابداری ارزی تأثیر می‌گذارد و کار حسابدار را دشوار می‌کند. حسابدار ارزی باید در معاملاتی که به وسیله ارزهای خارجی انجام می‌شود ارزش معامله را تبدیل به واحد پول گزارشگری بکند. 

یکی از بهترین راه های اطلاع از نرخ روز ارز مراجعه به سایت سنا به آدرس https://www.sanarate.ir و یا آرشیو نرخ ارز بانک مرکزی و یا سامانه نیما به آدرس www.ntsw.ir است. سایت سنا زیر نظر بانک مرکزی می باشد و در طول روز نرخ خرید و فروش همه ارزها به خصوص دلار و یورو را از تمام صرافی ها و سایت نیما به صورت آنلاین دریافت و میانگین آنها را محاسبه می کند. سایت سنا چون میانگین نرخ همه صرافی ها و سایت نیما را محاسبه می کند بنابراین بهترین مرجع برای کسب نرخ روز ارز مورد نظر جهت تسعیر می باشد.

نحوه حسابداری تسعیر ارز

برای نحوه ثبت اسناد حسابداری تسعیر ارز در دفاتر، باید به عملیات تسعیر ارز مسلط باشید. زمانیکه ما شروع به انجام مبادلات ارزی می کنیم عملیات تسعیر ارز شروع می‌شود. اگر شرکتی با چندین ارز مبادلات خارجی خود را انجام می‌دهد، بهتر است که در سیستم حسابداری همه این ارزها را به صورت جداگانه تعریف شود. سپس مقدار معاملاتی که با هر یک از ارزها انجام شده، باید مانده هر کدام از آنها را به واحد پول گزارشگری خودمان تبدیل کنیم. برای محاسبه سود و زیان تسعیر ارز کافی است که مبلغ مانده ارزی را در نرخ تسعیر ضرب کنید تا مانده شما بر اساس واحد پول گزارشگری بدست آید. موضوع دیگری که محاسبه آن دشوارتر است و اهمیت بیشتری دارد، تفاوت تسعیر است.

نحوه محاسبه تسعیر ارز چگونه است؟

حسابداران برای محاسبه ارز سه روش در نظر می گیرند.

1.  برخی در طول یکسال نرخ ارز را ثابت در نظر می گیرند و معاملات شرکت را با این نرخ ثبت می‌کنند. در پایان  سال مانده ارز حاصل از معاملات را تسعیر و سود و زیان حاصل از تسعیر ارز را محاسبه می‌کنند. با توجه به نوسانات زیاد نرخ ارز این روش پیشنهاد نمی گردد.
2. برخی از حسابداران تسعیر ارز را بصورت دوره‌ های مالی مشخص یا ماهانه بروز رسانی می‌کنند.
3. برخی دیگر از حسابداران نوسانات نرخ ارز را به صورت روزانه ثبت می نمایند که این روش دقیق ترین روش محاسبه تسعیر نرخ ارز می باشد.

نکات مهم تسعیر ارز

طبق استاندارد حسابداری شماره ۱۶ اقلام پولی (اعم از بدهی ارزی یا دارایی ارزی) که در ترازنامه منعکس می شوند باید به نرخ ارز در تاریخ ترازنامه تسعیر شوند. جمله فوق دارای دو نکته است:

1. تنها اقلام پولی ارزی که در صورت وضعیت مالی به طور معمول در پایان سال گزارش می شوند باید تسعیر شوند.
2. منظور از تاریخ صورت وضعیت مالی پایان سال مالی شرکتها بوده که عموما ۲۹ اسفند (یا ۱۳۰م اسفند در سال های کبیسه) می باشد.اقلام غیر پولی مانند موجودی کالا، پیش پرداخت و …  اقلام غیرپولی در تاریخ انجام معامله تسعیر می شوند.
3. دارایی ها و بدهی ها  باید با استفاده از نرخ ارز در تاریخ صورت وضعیت مالی تسعیر شود.
4. درآمدها و هزینه ها باید با استفاده از نرخ ارز در تاریخ  معاملات تسعیر شود.
5. تمام تفاوتهای تسعیر حاصل باید در صورت سود و زیان جامع شناسایی شود.

با توجه به این که اکثر شرکت ها برای خرید و یا فروش محصولات خود به سایر کشور ها در جهان معاملات ارزی انجام می دهند و از دلار، یورو و دیگر ارزها استفاده می کنند و طبق استانداردهای حسابداری کشور، تمام رویدادهای مالی در دفاتر حسابداری باید با واحد پول رایج کشور ثبت گردند،اینجاست که اهمیت بسیار بالای تسعیر ارز آشکار می گردد.

نتیجه گیری:

اگر موضوع تسعیر ارز مربوط به فروش صاداراتی باشد و مفاد ماده 141 ق.م.م رعایت شده باشد هم فروش مربوطه و هم تسعیر ارز ان طبق بخشنامه های دارایی مشمول نرخ صفر مالیاتی خواهد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در اینخصوص در سایت مرکز مالی اقتصادی همت تراز به حوزه حسابداری برگه حسابداری تسعیر ارز مراجعه نماید و برای دریافت مشاوره تخصصی با کارشناسان مرکز در تماس باشید.