انواع جرائم فرار مالیاتی چیست؟
در این مقاله از مرکز مالی اقتصادی همت تراز با ما همراه باشید تا درباره فرار مالیاتی و جرائم آن با هم به گفتگو بپردازیم :
طبق ماده ۲ قانون مجازات اسلامی، هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون برای آن مجازات تعیین شده است؛ را جرم گویند.
با توجه به نگاه نظام های کیفری به مقوله جرم از دو باب اصل صدمه و اصل سرزنش، فرار مالیاتی که به تعبیری جرم مالیاتی هم خوانده می شود. مورد توجه است از اینرو جرم مالیاتی، هم قابلیت ارتکاب و هم قابلیت ترک فعل دارد و این تعاریف عاملی است تا دولت ها در راستای اجرای صحیح قوانین موضوعه و زیر پوشش درآوردن تمام سطوح درآمدی و فعالیت های اقتصادی جهت نیل به اهداف خویش، شرایط و تعاریف خاصی را برگزیده و مجازاتهایی را در نظر بگیرند.
فرار(جرم)مالیاتی
هر گونه تلاش قانونی یا غیرقانونی اشخاص(اعم از حقیقی یا حقوقی) به منظور پرداخت کمتر مالیات، به هر شیوه را فرار مالیاتی گویند. اصطلاح فرار مالیاتی در رابطه با نادیده گرفتن بدهی مالیاتی به کار می‌رود و بدین معنی است که مؤدی مالیات کمتر از میزانی که قانون تعیین نموده پرداخت نماید.
جرائم فرار مالیاتی چیست؟
زمانی که مودی برای فرار از مالیات، به مدارک خلاف واقع، استناد نماید و یا ظرف مهلت مقرر بعد از پایان سال مالی، اظهارنامه خود را ارائه ننماید، مشمول جرائم مالیاتی می شود. برای اشخاص حقیقی فرار مالیاتی مجازات تعزیری درجه شش و برای اشخاص حقوقی، برای مدت 6 ماه تا دو سال ممنوعیت از یک یا چند فعالیت شغلی یا ممنوعیت از صدور اسناد تجاری است. از طریق سامانه گزارش فرار مالیاتی در سایت سازمان امور مالیاتی، می توان این جرم را گزارش و پیگیری نمود .
جرم مالیاتی
بر اساس ماده 274 قانون مالیات های مستقیم جرم مالیاتی شامل موارد زیر است.
- تنظیم دفاتر، اسناد و مدارک خلاف واقع و استناد به آنها.
- اختفای فعالیت اقتصادی و کتمان درآمد حاصل از آن.
- ممانعت از دسترسی ماموران مالیاتی به اطلاعات مالیاتی و اقتصادی خود یا اشخاص ثالث (مشخصاً ماده ۱۸۱ ق.م.م).
- خودداری از انجام وظایف قانونی تهیه، تنظیم و تسلیم اظهارنامه مالیاتی حاوی درآمد و هزینه های مرتبط طی سه سال متوالی یا تنظیم اظهارنامه مالیاتی خلاف واقع.
- امتناع از انجام تکالیف قانونی مبنی بر ارسال اطلاعات مالی مفاد 169و169 مکرر به سازمان مالیاتی و وارد کردن زیان به دولت در این خصوص.
- عدم انجام تکالیف قانونی مربوط به مالیات های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده در رابطه با وصول یا کسر مالیات مودیان دیگر و پرداخت آن به سازمان امور مالیاتی در موعد مقرر قانونی.
- تنظیم معاملات و قراردادهای خود به نام دیگران، یا معاملات و قراردادهای دیگران بنام خود بر خلاف واقع.
- استفاده از کارت بازرگانی اشخاص دیگر به منظور فرار مالیاتی .
انواع جرم مالیاتی
برخی از مفاد قانون مالیات های مستقیم به انواع جرم مالیاتی اشاره دارد که شامل:
- ماده ۵١ ق.م.م: تخلف از مقررات فصل تمبر به مبلغ ٢ برابر حق تمبر.
- ماده ١۶٩ ق.م.م: عدم صدور صورتحساب و درج شماره اقتصادی و استفاده سوء آن برای خود و دیگران با مسؤلیت تضامنی و ٢٪ مبلغ صورت حساب و عدم ارائه فهرست معاملات ١٪ معاملات ارسال نشده.
- ماده ١٩٠ ق.م.م: پرداخت مالیات پس از سررسید معادل ٢.5٪ به ازای هر ماه.
- ماده ١٩٢ ق.م.م: جریمه عدم تسلیم اظهارنامه اشخاص حقوقی و صاحبان مشاغل ٣٠٪ مالیات متعلق و سایر مؤدیان (مانند ماده ٧٨،٨٠،٢۶،٨٨،١٢۶، ١١۶) طبق حکم صدر ماده مذکور برابر ١٠ ٪ مالیات متعلق می‌باشد.
- ماده ١٩٣ ق.م.م: عدم تسلیم ترازنامه و سود و زیان و عدم ارائه دفاتر ٢٠٪ مالیات متعلقه برای هر کدام.
تبصره ماده ١٩٣ ق.م.م: عدم تسلیم هر کدام از موارد ماده فوق در دوره معافیت، عدم استفاده از معافیت در سال مربوطه.
- ماده ١٩۴ ق.م.م: اختلاف بیش از١۵٪ درآمد ابرازی با قطعی در اجرای ماده 158، لغو بخشودگی تا ٣ سال و دریافت جرایم.
- ماده ١٩۵ ق.م.م: عدم تسلیم اظهارنامه موضوع ماده ١١۴ مدیران قبل از انحلال معادل٢٪ سرمایه پرداختی و جریمه تسلیم اظهارنامه خلاف واقع ١٪ سرمایه
- ماده ١٩۶ ق.م.م: جریمه مدیران تصفیه در صورت تقسیم دارایی شخص حقوقی قبل از تصفیه امور مالیاتی و سپرده تامین معادل ٢٠٪ مالیات متعلقه.
- ماده ١٩٧ ق.م.م: عدم تسلیم لیست حقوق٢٪ و عدم تسلیم قرارداد پیمانکاری ١٪.
- ماده ١٩٩ ق.م.م: عدم کسر و ایصال مالیات های تکلیفی معادل ١٠٪ و ماهیانه ٢/۵٪.
- ماده ٢٠٠ ق.م.م: جریمه عدم انجام تکالیف دفاتر اسناد رسمی معادل ٢٠٪ و در صورت تکرار حبس تعزیری درجه شش.
- ماده ٢٠١ ق.م.م: اظهارات کذب به قصد فرار از پرداخت مالیات برای ٣ سال متوالی به حبس از٣ ماه تا ٢ سال و محرومیت از کلیه معافیت ها و بخشودگی ها.
- ماده ٢١١ ق.م.م: عدم پرداخت یا تقسیط بدهی پس از ابلاغ برگ اجرایی معادل ١٠٪ جمع بدهی مالیاتی و جرایم.
سایر جرایم مرتبط با جرم مالیاتی
با توجه به مفاد مواد ۲۰ و ۱۴۳ قانون مجازات اسلامی، قانونگذار برای اشخاص حقوقی هم در جرم مالیاتی قائل به مسئولیت کیفری شده که ماده ۲۷۵ قانون مالیات های مستقیم نیز این امر را تشریح کرده است.
معاونت و مباشرت در جرم مالیاتی در ماده ۲۷۶ ق.م.م بیان شده است که در تطابق با مفاد ماده ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی نیز می باشد.
همچنین مرتکب جرایم مالیاتی علاوه بر مجازات های مقرر در مفاد مواد 274 لغایت 276 قانون مالیات های مستقیم، مسئول پرداخت اصل مالیات و جریمه های متعلق با لحاظ ماده 157 ق م م می باشد همچنین ضرر و زیان وارده به دولت با حکم مراجع قضایی محکوم به پرداخت می باشد.
جمع بندی
سازمان در راستای مقابله با جرایم مالیاتی راه سختی را پیش روی خواهد داشت، چرا که هم از نظر اثبات این امر با مشکلات و مسائل خاصی درگیر خواهد بود و هم نقش ماده ۶۰۰ قانون مجازات های اسلامی در خصوص این قسم امور بیشتر احساس خواهد شد. و بر اساس ماده 278 ق م م دادسرا و دادگاه مخصوص مالیاتی تشکیل و نسبت به موضوعات جرم مالیاتی حکم صادر می کنند.
