نحوه محاسبه مالیات بر مصرف چگونه است؟
مالیات بر مصرف گونه ای از مالیات است ولی در حالت کلی مالیات در دنیا به دو شکل دسته بندی می گردد که در کشور ما ایران نیز همین دسته بندی صادق است:
- مالیات های مستقیم
- مالیات غیر مستقیم
مالیات های مستقیم مالیات هایی هستند که پرداخت کنندگان آن معلوم می باشند و نام و مشخصات و منبع مالیاتی آن نیز برای سازمان امور مالیاتی بر اساس قوانین شناخته شده است و شامل دو دست مالیات بر دارایی و مالیات بر درآمد می باشد که انواع مالیات بر دارایی را میتوان مالیات بر ارث و مالیات حق تمبر را نام برد.
مالیات بر مصرف ونکات مالیاتی و نحوه محاسبه آن
و انواع مالیات بر درآمد را می توان مالیات بر درآمد املاک، مالیات بر درآمد حقوق، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات بر درآمد اتفاقی، مالیات بردرآمد کشاورزی، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی نام برد.
مالیات های غیرمستقیم، مالیات هایی هستند که پرداخت کننده آن برای سازمان امور مالیاتی شناخته شده نیستند و مالیات هایی هستند که بر قیمت کالاها و خدمات اضافه می‌شوند و به صورت کننده آن کالا و خدمت تحمیل می شوند و مشتمل بر مالیات وصولی در زمان فروش کالا و خدمات در داخل کشور متناسب با مصرف آن کالا و خدمات لحاظ می گردند.
انواع مالیات بر مصرف مالیات بر مصرف
مواد بر مصرف عمدا ًبه سه دسته تقسیم بندی می شود:
- مالیات بر فروش: مالیات بر فروش را مالیاتی بیان می‌شود که از خرده فروشی کالای یا خدمات دریافت می شود. چون این نوع مالیات بر مصرف کننده نهایی تحمیل می‌شود و مصرف کننده همیشه به صورت خرده فروشی استفاده می کند.
عمدتاً عمده خریدی انجام نمی دهد، چون خرید آن متناسب با نیاز شخص بوده است و در تمام کشورها این مالیات وجود داشته و عمدتاً بر روی کلیه کالاهای خرده‌فروشی اخذ می‌شود البته برخی از کشورها آن را برای کالاهای ضروری مردم کشورشان حذف نموده اند و کالاهای ضروری و مایحتاج را مشمول مالیات بر فروش ندانسته اند..
- مالیات بر ارزش افزوده: مالیات بر ارزش افزوده یکی دیگر از دسته های مالیات بر مصرف بوده که در هر مرحله از زنجیره تامین کالا و خدمات بر قرار و اعمال می گردد و این مالیات چند مرحله ای است که در مراحل مختلف زنجیره واردات، تولید و توزیع بر اساس درصدی از فروش کالا و خدمات اخذ می‌شود.
مالیات بر ارزش افزوده در هر مرحله از زنجیره از هر عنصر به عنصر بعدی به صورت انباشته منتقل می شود تا در نهایت در آخرین مرحله توسط مصرف کننده پرداخت گردد که در کشور ایران این مالیات از سال ۱۳۸۷ وضع شده است و آخرین اصلاحات قانون آن در سال ۱۴۰۰ مصوب شده است .
- مالیات بر واردات: مالیات بر واردات منظور مالیاتی هست که توسط یک کشور بر کالاها و خدماتی که وارد کشور می‌شود وضع می‌نماید.
که مالیات مذکور به نوع کالا و خدمات متفاوت بوده و دارای تعرفه می باشد که تعرفه مذکور نزد سازمان گمرک کشور می باشد و سالیانه تعرفه اصلاح می‌گردد. تعرفه عمدتاً برای مواد خام جهت تولید داخل کشور و کالای ساخته شده و نهایی که هیچگونه پردازشی قرار نیست در کشور انجام شود دارای تعرفه های متفاوت می باشد.
نحوه محاسبه مالیات بر مصرف
در کشور ایران مالیات بر مصرف که در اشکال بالا بیان شد تماماً در قالب قانون مالیات بر ارزش افزوده قرار گرفته است که طبق قانون مذکور نحوه محاسبه آن بیان شده است.
روش محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در دنیا به دو شکل شامل
روش تجمعی
در روش تجمعی حاصل جمع پرداختی های یک فعال اقتصادی به نهاده‌های تولید (شامل دستمزد، اجاره، سود، سربار و …) می باشد که خود به دو حالت مستقیم و غیرمستقیم دسته بندی می گردد و این دو حالت بستگی به این دارد که نرخ را در مجموع عوامل پرداختی ضرب شود. ( روش تجمعی مستقیم) یا اینکه نرخ در تک تک عوامل پرداختی به صورت جداگانه ضرب شود (روش تجمعی غیر مستقیم) می گویند.
روش طرح تفریقی
در روش تفریقی، تفاوت ارزش فروش منهای ارزش خرید های انجام شده یا در اصطلاح خروجی منهای ورودی استفاده می شود که خود به دو حالت مستقیم و غیر مستقیم دسته بندی می گردد و این دو حالت بستگی به این دارد که نرخ را در مورد را در مابه التفاوت فروش منهای خرید ضرب شود( روش تفریقی مستقیم) یا اینکه نرخ را در ت تک عامل خرید و فروش به صورت جداگانه ضرب شود ( روش تفریقی غیر مستقیم) گویند.
در کشور ایران روش های تفریقی غیرمستقیم که به آن روش صورت حساب نیز می گویند در حال اعمال شدن بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سالهای ۱۳۸۷ و۱۴۰۰ می باشد.
کالاهای مشمول مالیات بر مصرف
طبق قانون جدید ارزش افزوده مصوب سال ۱۴۰۰ براساس ماده ۹ قانون مذکور یکسری از کالاها و خدمات از مشمولیت نرخ مالیات بر ارزش افزوده معاف شده اند و به آنها مالیات ارزش افزوده تعلق نمی گیرد چون این کالاها نیاز ضروری و اساسی مردم می باشد و جزء کالاهای لوکس و تجملاتی نیستند. همچنین مصرف دولت از وضع مالیات بر مصرف این است که بر کالاهای این مالیات را وضع نمایید که نسبت به تغییرات قیمت حساسیت زیادی ندارند بر روی آنها اعمال شود. کالاهایی که از نظر قانونگذار کالاهای خاصی می باشد ( نظیر کالاهای نفتی، انواع بنزین و سوخت، فلزات گرانبها، سیگار، نوشابه و سایر کالاهای آسیب رسان به سلامت) اقدام به افزایش نرخ مالیات بر مصرف (در کشور، همان نرخ ارزش افزوده) می نماید تا مصرف آنها کمتر شود.
