قوانین معافیت مالیاتی چیست ؟
مالیات همواره یکی از درآمدهای اصلی دولت بوده است. در دنیای مدرن هم مالیات نقش انکار نشدنی در اداره جامعه و توزیع ثروت عمومی داشته است. اما قانون‌گذاران و دولت‌ها برای تشویق کارآفرینان، کسب‌وکارها و فعالان اقتصادی برای خلق ثروت بیشتر و همچنین کمک به توسعه اقتصادی برای برخی فعالیت‌ها، معافیت راه‌های معافیت مالیاتی وضع کرده‌اند.
آشنایی با قوانین و قانون معافیت مالیاتی می‌تواند فرصت‌های جدیدی را پیش روی فعالان اقتصادی بگذارد و از طرف دیگر به توسعه همه‌جانبه کشور کمک کند.
معافیت مالیاتی چیست؟
در هر کشوری منابع درآمدی و سرمایه‌ای مردم شامل پرداخت مالیات به حکومت آن کشور می‌شود؛ معافیت مالیاتی را می‌توان خروج قانونی و به‌صورت موقت از این پرداخت تعریف کرد، که در راستای سیاست‌های حمایتی حاکمان از مردم صورت می‌گیرد. برای مثال دولت در ایران برای تشویق افراد به سرمایه‌گذاری و تولید کالاهای دانش‌بنیان، شرکتهای دانش‌بنیان را از مالیات معاف کرده است.
انواع معافیت مالیاتی:
همه اشخاص حقیقی و حقوقی در شرکتها و مؤسسات مشمول پرداخت مالیات هستند و باید در زمان مقرر مالیات مشخص شده را پرداخت کنند، اما در این میان گروه‌های نیز وجود دارند که از پرداخت مالیات معاف هستند.
- برخی اشخاص حقوقی با شرایط خاص مانند سود سپرده بازنشستگان معاف از پرداخت مالیات است.
- اشخاص حقیقی مانند شرکتهای تعاونی روستایی، عشایری، کشاورزی و غیره معافیت مالیاتی دارند.
- برخی فعالیت‌های اقتصادی در مناطق آزاد تجاری_صنعتی معاف از پرداخت مالیات هستند.
فعالیت در برخی از بخش‌های فرهنگی، گردشگری، انتشاراتی، صادراتی، صنایع‌دستی و غیره نیز معاف از پرداخت مالیات است.
16 فعالیت معاف از مالیات:
1- فعالیت‌های تولیدی و معدن
2- بخش‌های کشاورزی، روستایی و عشایری معافیت مالیاتی دارند.
3- فعالیت‌های آموزشی و تربیتی ورزشی
4- درآمد حاصل از تعلیم و تربیت در مدارس غیرانتفاعی، آموزشگاه‌های آزاد فنی و حرفه‌ای، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی غیرانتفاعی، مهدکودک‌ها در مناطق کمتر توسعه‌یافته و روستایی، درآمد باشگاه‌ها و مؤسسات ورزشی که از سازمان تربیت‌بدنی مجوز دارند و غیره معاف از پرداخت مالیات است.
5- مؤسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی نیز معافیت مالیاتی دارند
6- وجوه پرداختی بیمه عمر و زندگی و غیره دارای معافیت مالیاتی هستند.
7- هزینه‌های درمانی پرداختی بابت معالجه مؤدی، همسر، فرزند، پدر و مادر، خواهر و برادر در یک سال مالی، معاف از مالیات است.
8- سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی نیز مشمول قوانین معافیت مالیاتی هستند.
9-کسانی که برای تأمین مالی پروژه از طرح آورده نقدی استفاده می‌کنند، حداقل سود مورد انتظار عقود مشارکتی‌شان، از پرداخت مالیات بر درآمد معاف است.
10- صد درصد درآمد حاصل از صادرات خدمات، کالاهای غیر نفتی و محصولات بخش کشاورزی و نیز ۲۰ درصد درآمد حاصل از صادرات مواد خام مشمول پرداخت مالیات با نرخ صفر هستند.
11- درآمد کارگاه‌های فرش دستباف، صنایع‌دستی و شرکتهای تعاونی معاف از پرداخت مالیات است.
12-سود متعلق به سپرده‌های بازنشستگان، کارگران و کارمندان و غیره نیز معافیت مالیاتی دارد.
13-سود و جوایز متعلق به‌حساب پس‌انداز و سپرده‌های مختلف معافیت مالیاتی دارند.
14-جوایز متعلق به اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه معافیت مالیاتی دارند.
15-سود پرداختی بانک‌های ایران به بانک‌های خارج از ایران، سپرده ثابت به شرط معامله متقابل معاف از پرداخت مالیات است.
16-سود و جوایز متعلق به اوراق مشارکت نیز معافیت مالیاتی دارند.
انواع معافیت مالی چه کسانی معاف از مالیات هستند؟
همه اشخاص (حقیقی- شرکتها و موسسات) مشمول مالیات می شوند. مگر اشخاصی که مشمول مالیات نیستند، همانند کشاورزان، وزارت خانه ها و موسسات دولتی. جالب است بدانید که تمام مردم کشور بدون این که بدانند مالیات پرداخت می‌کنند. مبلغی که بر روی قیمت کالاها اضافه می‌شود یکی از انواع مالیات است که به آن مالیات غیر مستقیم گفته می‌شود.
معافیت مالیاتی درآمدهای خدماتی اشخاص حقوقی بیمارستان ها هتل ها و مراکز گردشگری:
شرایط احراز در این معافیت برای واحدهای تولیدی فناوری اطلاعات به شرح زیر می باشد:
- صدور پروانه بهره برداری از طرف وزارتخانه ذیربط.
- استقرار در شعاع بیش از ۱۲۰ کیلومتری تهران، قم و سمنان.
- استقرار در شعاع بیش از ۵۰ کیلومتری اصفهان و بیش از ۳۰ کیلومتری سایر شهرها با جمعیت بیش از سیصد هزار نفر به استثناء شهرک های صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی.
- ابراز درآمدهای خود در اظهارنامه و نگهداری دفاتر و اسناد مالی.
نکته مهم:
درآمدهای کتمان شده جزء این معافیت ها نمی باشد. تولید مازاد بر ظرفیت و فروش ضایعات نیز شامل معافیت می شود.
۱۰۰% درآمدهای ابرازی واحدهای تولیدی معدنی شرکتها و موسسات در همه مناطق تا ۵ سال و در مناطق کمتر توسعه یافته ۱۰ سال.
نکته:
در صورت استقرار در شهرک های صنعتی در همه مناطق ۷ سال و در مناطق کمتر توسعه یافته ۱۳ سال می باشد.
معافیت مالیاتی افزایش نیروی کار شاغل
به ازاء افزایش حداقل ۵۰% نیروی کار شاغل در هر سال در دوره معافیت نسبت به سال قبل یک سال به دوره معافیت واحدهای حقوقی تولیدی و خدماتی موضوع شرکت های تولیدی و بیمارستان ها و هتل های و مراکز اقامتی اضافه می گردد.
شرایط لازم برای احراز این معافیت:
دارا بودن بیش از ۵۰ نفر نیروی شاغل
- تایید نیروی کار و افزایش آن توسط وزارت کار و تعاون و رفاه اجتماعی و تامین اجتماعی.
- عدم کاهش نیروی کار بعد از افزایش نیرو ( بازنشسته، بازخرید و استعفا کاهش محسوب نمی گردد ).
- معافیت سرمایه گذاری مجدد و درآمد حمل و نقل
مالیات شرکت های تولیدی صنعتی، بیمارستان ها، هتل ها و مراکز اقامتی بعد از پایان دوره سال های مالیاتی در صورت افزایش سرمایه تا میزان سرمایه گذاری جهت معاف از مالیات در همه مناطق معدل ۵۰% و در مناطق کمتر توسعه یافته معادل ۱۰% می باشد.
همچنین شرکتهای حمل و نقل نیز مشمول این معافیت می شوند.
معافیت درآمدهای تولیدی شرکتهای خارجی
۱۰۰% درآمد حاصل از فروش محصولات تولیدی با نشان معتبر در صورتی که شرکت ایرانی مشمول مالیات با نرخ صفر باشد.
شرایط احراز می تواند شرکتهای خارجی جهت معافیت:
- انعقاد قرارداد همکاری با واحد تولیدی، استفاده از ظرفیت خالی واحد تولیدی، صادرات حداقل ۲۰% از محصولات
- استقرار در شعاع بیش از ۱۲۰ کیلومتری تهران، قم و سمنان.
- استقرار در شعاع بیش از ۵۰ کیلومتری اصفهان و بیش از ۳۰ کیلومتری سایر شهرها با جمعیت بیش از سیصد هزار نفر به استثناء شهرک های صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی.
معافیت مالیاتی تاسیسات ایرانگردی و جهانگردی:
این اشخاص(حقیقی یا حقوقی) درصورتیکه مجوز اخذ نموده به مبلغ ۵۰% از مالیات معاف می گردند.
معافیت دفاتر گردشگری و زیارتی
این اشخاص (حقیقی – حقوقی) درصورتیکه مجوز اخذ نمایند ۱۰۰% درآمدشان مشمول این معافیت می گردد.
معافیت مالیاتی هزینه های تحقیقاتی و پژوهشی
شرکتهای تولیدی صنعتی کلیه هزینه های تحقیقاتی و پژوهشی آنها حداکثر به میزان ۱۰% مالیات ابرازی سال انجام هزینه مزبور پذیرفته می شود.
درآمد صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی
صد درصد ۱۰۰% درآمد صندوق حمایت از بخش کشاورزی، شرکت های تعاونی روستایی و عشایری، کشاورزی، صیادی، کارگری، کارمندی، دانشجوی و دانش آموزی از مالیات معاف می باشند.
آموزشگاه های فنی حرفه ای آزاد دارای مجوز از فنی حرفه ای کشور
درآمد حاصل از تعلیم و تربیت مدارس غیرانتفاعی ابتدایی، راهنمایی، متوسطه، فنی حرفه ای، آموزشگاه های فنی حرفه ای،دانشگاهها و مراکز آموزش عالی غیر انتفاعی و مهد کودک در مناطق کمتر توسعه یافته، درآمد موسسات نگهداری از معلولین حرکتی ذهنی دارای مجوز، درآمد باشگاه های دارای مجوز وزارت ورزش با نرخ صفر محاسبه می گردد.
درآمدهای معاف از پرداخت مالیات
1- درآمدهای موقوفات که در مسیرهای مشخص شده در قانون صرف می شود.
2- فعالیت های انتشاراتی و مطبوعاتی
3- درآمد دفاتر گردشگری از محل جذب گردشگر خارجی یا اعزام زائر به عتبات عالیات
4- درآمد صندوق های حمایت از توسعه کشاورزی، شرکت های تعاونی روستایی، عشایری، کشاورزی، صیادان، کارگری، کارمندی، دانشجویان و اتحادیه های آنان
5- درآمد آموزشی مدارس غیر انتفاعی، آموزشگاه های فنی و حرفه ای، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی، موسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی و مهد کودک ها در مناطق کمتر توسعه یافته
6- باشگاه ها و موسسات ورزشی
7- فعالیت های انتشاراتی، مطبوعاتی و قرآنی با مجوز وزارت فرهتگ و ارشاد اسلامی
8- درآمد ناشی از صادرات کالاها و خدمات غیر نفتی و کشاورزی
9- درآمد صادرات فرش، کارگاه های صنایع دستی و شرکتها و تعاونی های وابسته
10- جهیزیه منقول و مهریه حتی غیرمنقول
درآمدهای معاف از مالیات
فعالیت‌های تولیدی و معدنی
در ماده 132 قانون مالیاتی کشور، اولین مورد معافیت مالیاتی نام برده شده است. با توجه به ماده 132 درآمدهای ناشی از فعالیت‌های تولیدی و معدنی اشخاص حقوقی غیردولتی، خدمات بیمارستان‌ها، هتل‌ها و مراکز اقامتی گردشگری شامل مالیات نمی‌شوند. موارد فوق، جزء درآمدهای معاف از مالیات هستند. این قانون مناسب کسب‌وکارهایی است که پس از تصویب این قانون شروع به کار کرده‌اند.
فعالیت این مراجع به مدت پنج سال و در مناطق کمتر توسعه‌یافته به مدت ده سال معاف از مالیات هستند. این معافیت از مالیات در راستای کمک به توسعه و پیشرفت این تولیدی‌های مختلف تصویب شده است.
بخش‌های کشاورزی، روستایی و عشایری
طبق ماده 133 قانون مالیات مستفیم تمامی درآمدهای صندوق حمایت از توسعه بخش کشاورزی، شرکتهای تعاونی روستایی، عشایری، کشاورزی، کارگری، صیادان، کارمندی، دانشجویان و دانش آموزان و اتحادیه آنها جزو درآمدهای معاف از مالیات هستند.
فعالیت‌های آموزشی و تربیتی و ورزشی
درآمدهای معاف از مالیات همچون درآمد حاصل از تعلیم و تربیت مدارس غیرانتقاعی، آموزشگاه‌های فنی‌وحرفه‌ای، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و مؤسسات نگهداری معلولین ذهنی و حرکتی در مناطق کمتر توسعه‌یافته است. همچنین درآمدهای باشگاه‌ها و مؤسسات ورزشی که دارای مجوز سازمان تربیت بدنی هستند؛ شامل حال پرداخت مالیات نمی‌شوند.
بیمه عمر
با توجه به موارد عنوان شده در ماده 136 قانون مالیات، مبالغ پرداختی بابت انواع بیمه‌های عمر و زندگی از طرف مؤسسات بیمه شامل پرداخت مالیات نیستند.
بورس
یکی از مهم‌ترین بخش‌های امور مالیاتی، درآمدهای معاف از مالیات در حوزه فعالیت بورس هستند. طبق ماده 143 قانون مالیات‌های مستقیم، ده درصد از مالیات بر درآمد به دست آمده از فروش کالاهای پذیرفته شده در بازار بورس و همچنین ده درصد از مالیات بردرآمد شرکت‌هایی که سهام خود را برای معامله در بورس‌های خارجی و داخلی ارائه می‌دهند؛ معالف از پرداخت مالیات هستند.
فرش و صنایع دستی
درآمد کارگاه‌های فرش دستباف و صنایع دستی بر اساس ماده 142 قانون مالیات‌های مستقیم از پرداخت مالیات معاف هستند.
بخش‌های صادراتی
می‌توان گفت امور مالیاتی در بخش صادراتی کشور از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. با توجه به ماده 141 قانون، 100درصد درآمد حاصل از صادرات خدمات و کالاهای غیرنفتی و محصولاتی همچون بخش کشاوری شامل مالیات با نرخ صفر هستند و جزو درآمدهای معاف از مالیات محسوب می‌شوند. همچنین 20 درصد از درآمد به دست آمده از صادرات مواد خام نیز مشمول مالیات با نرخ می‌گردند.
مواد قانونی مربوط به درآمدهای معاف از مالیات
با توجه به مواد 137، 138 و 145 درآمدها و فعالیت‌های مختلفی معاف از مالیات هستند. این درآمدهای معاف از مالیات شامل موارد زیر می‌شود:
- هزینه‌های درمانی
- سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی
- جوایز متعلق به اوراق قرضه بهادار دولتی، اسناد خزانه
- سودپرداختی بانک‌های ایرانی به بانک‌های خارجی
- سود یا جوایز متعلق به حساب‌های پس‌انداز
- سود متعلق به پس‌انداز کارمندان و کارگران و سپرده‌های مربوط به کسور بازنشستگی
همچنین تعدادی از مؤسسات و مراکز مختلف با توجه به دستور امام خمینی و مقام معظم رهبری شامل پرداخت مالیات نمی‌شوند. بنابراین مؤسسات دولتی، بنیادها و نهادهای انقلاب اسلامی، بنیاد مسکن، دفترهای تبلیغات اسلامی، مؤسسات پژوهی فرهنگی انقلاب اسلامی و بنیاد شهید، وزارتخانه‌ها و مراکز حوزه علمیه معاف از پرداخت مالیات هستند.
